Η Κροατία με πληθυσμό 4,3 εκ. κατοίκους, με μέσο εισόδημα που αντιστοιχεί στο 59% του μέσου ευρωπαϊκού, με σημαντική διασπορά, είναι η δεύτερη μετά την Σλοβενία πιο αναπτυγμένη χώρα των δυτικών Βαλκανίων. Παρότι η Κροατία ήταν από τις πλέον ανεπτυγμένες δημοκρατίες της παλαιάς Γιουγκοσλαβίας η οικονομία της επιβαρύνθηκε πολύ κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1991-1995 και δεν μπόρεσε να επωφεληθεί των πρώτων ξένων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Κεντρική και ανατολική Ευρώπη την δεκαετία του 1990.
Την δεκαετία 2000-2010 η οικονομία της Κροατίας αναπτυσσόταν με ρυθμό 4,2% του ΑΕΠ ετησίως, ανάπτυξη που χαρακτηριζόταν από μακροοικονομική σταθερότητα. To 2009 λόγω της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008/2009 η οικονομική ανάπτυξη ανεκόπη και η χώρα εισήλθε σε ύφεση με αποτέλεσμα την μείωση τραπεζικών χορηγήσεων, μείωση επενδύσεων, ισχυρή μείωση της ζήτησης και άνοδο της ανεργίας. Την περίοδο 2009-2014 ο ρυθμός της ανάπτυξης ανήρχετο σε -1,4% ετησίως και παράλληλα η μείωση των δημόσιων εσόδων διεύρυνε το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας με αποτέλεσμα τον υπερδιπλασιασμό του δημοσίου χρέους. Έτσι από 40% του ΑΕΠ το 2008, ανήλθε στο 86,7% του ΑΕΠ το 2015.
Μετά από μια δεκαετή διαδικασία, η Κροατία έγινε πλήρες μέλος της ΕΕ την 1.7.2013 και αντιπροσωπεύει το 0,8% του συνολικού πληθυσμού και το 1,3% της έκτασης της Ένωσης, ενώ η συμμετοχή του ΑΕΠ της χώρας στο συνολικό ΑΕΠ της Ε.Ε. ανέρχεται στο 0,3%.
Η Κροατία επιδιώκει να ενταχθεί στον ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών το 2020, καθώς το νόμισμά της είναι πλέον συνδεδεμένο με το ευρώ και εφόσον θα πληροί τα κριτήρια ένταξης στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση θα μπορέσει να υιοθετήσει το ευρώ ως νόμισμα, σε μια προοπτική τουλάχιστον δεκαετίας από σήμερα.
Το 2014 το σχετικά υψηλό δημόσιο χρέος της Κροατίας οδήγησε στην υπαγωγή της χώρας στη διαδικασία των υπερβολικών ελλειμμάτων. Η Κυβέρνηση δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα τόσο για τη μείωση του χρέους στο 60% του ΑΕΠ, όσο και για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Η περικοπή δαπανών που άρχισε από το 2012 και η αύξηση των εσόδων μέσω της αυστηρότερης είσπραξης των φόρων και της αύξησης του φόρου προστιθέμενης αξίας, σε συνδυασμό με την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων μη στρατηγικών περιουσιακών στοιχείων, με σχετική πάντως επιτυχία, είχε σαν αποτέλεσμα την έξοδο της χώρας από την διαδικασία των υπερβολικών ελλειμμάτων το 2017. Συγκεκριμένα το δημόσιο χρέος υποχώρησε για πρώτη φορά τα τελευταία 10 έτη (το 2017 ανήλθε σε 81,5% έναντι 83,8% το 2016 ενώ το 2015 ανήρχετο στο 87,7% του ΑΕΠ).
Το δημοσιονομικό έλλειμμα ανήλθε στο μέγεθος ρεκόρ 7,5% του ΑΕΠ το 2011 σταθεροποιήθηκε εν συνεχεία στο 5,5% του ΑΕΠ ενώ μειώθηκε δραστικά, το 2015 στο 3,5% του ΑΕΠ και το 2016 στο 0,9% του ΑΕΠ, ενώ το 2017 διατηρήθηκε επίσης στο 0,9% του ΑΕΠ.
Τελικά μετά από την πολυετή περίοδο ύφεσης, το 2015 η Κροατία άρχισε να εξέρχεται από την οικονομική κρίση με ρυθμό ανάπτυξης 1,6 %, τάση που επιβεβαιώθηκε το 2016 με ρυθμό της τάξεως 2,8% και συνεχίστηκε για Τρίτη χρονιά το 2017, όπου η μεγέθυνση της οικονομίας ανήλθε σε 2,9 % (εκτιμ). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι το διάστημα 2018-2022 το ΑΕΠ θα μεγεθύνεται με ρυθμό της τάξεως 2,7% κατά μέσο όρο και υπολογίζεται ότι, το 2019 αναμένεται το ΑΕΠ να ανέλθει στο επίπεδο που είχε πριν την κρίση.
Μοχλός αυτής της ανάπτυξης είναι η εγχώρια ζήτηση: αύξηση της απασχόλησης, αυξήσεις των μισθών ιδίως στον δημόσιο τομέα, αύξηση χορήγησης δανείων αλλά και επενδύσεων, ιδιαίτερα των δημοσίων, λόγω της εισροής πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, δυναμισμός τουριστικού τομέα.
Το 2017 η ανεργία μειώθηκε στο 13,9% έναντι 15% το 2016. Ο πληθωρισμός το 2016 ήταν στο -1,1% ενώ το 2017 ανήλθε στο +1,1%, αύξηση που οφείλεται στην άνοδο των μισθών και των τιμών της ενέργειας.
Η νομισματική πολιτική διατηρεί σταθερή την ισοτιμία του KUNA με το Ευρώ (1Ε αντιστοιχεί σε περίπου 7,4 ΗΡΚ). Δεδομένου ότι τα συναλλαγματικά αποθέματα και ο εσωτερικός δανεισμός είναι συνδεδεμένα με το Ευρώ, καθίσταται απαγορευτική η χρήση της νομισματικής πολιτικής για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας καθιστώντας απαραίτητες διαρθρωτικές μεταβολές για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας.
Οι εξαγωγές της χώρας αναμένεται να αυξηθούν έναντι του 2016 όπως και οι εισαγωγές ενώ ο τουρισμός κινήθηκε σε υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα να αναμένεται θετικό το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αν και μικρότερο από αυτό του 2016. Το 2017 η τουριστική περίοδος χαρακτηρίστηκε από νέο ρεκόρ αφίξεων 18,5 εκ. έναντι 15 εκ. το 2016 (+ 12%), διανυκτερεύσεων 102 εκ. (+12%) έναντι του 2016 ενώ οι τουριστικές εισπράξεις υπολογίζεται ότι θα προσεγγίσουν τα 11 δις Ευρώ. Αποδίδει καρπούς η εφαρμοζόμενη πολιτική μετά το 2013, των επενδύσεων στον τουριστικό τομέα και ιδιαίτερα σε υψηλής ποιότητας καταλύματα αλλά βεβαίως και η θεαματική ανάπτυξη του οδικού δικτύου αυτοκινητοδρόμων. Ο τουρισμός μετέχει άμεσα ή έμμεσα στο 20% του ΑΕΠ της Κροατίας.
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αντιστοιχεί στο 3,8% του ΑΕΠ (εκτ.) και υπολογίζεται ότι θα υπερβεί τα 2 δις. Ευρώ.
Οι εξαγωγές αγαθών της Κροατίας αυξήθηκαν κατά 14% κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του 2017 σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2016, ενώ οι εισαγωγές της για την ίδια περίοδο αυξήθηκαν κατά 11,9% σύμφωνα με την κροατική Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (DZS). Το διάστημα αυτό η Κροατία εξήγαγε εμπορεύματα αξίας 85,4 δισεκατομμυρίων HRK ( 11,5 δισ. Ευρώ) και εισήγαγε 136,5 δισεκατομμύρια HRK (18,3 δισ. Ευρώ) με το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου να ανέρχεται σε 51,1 δισ. HRK (6,9 δις Ευρώ) ενώ η κάλυψη των εισαγωγών από τις εξαγωγές ήταν 62,6%.
Το 66% των κροατικών εξαγωγών κατευθύνονται προς τις χώρες της ΕΕ και το 75% των εισαγωγών της προέρχεται από αυτές. Οι σημαντικότερες χώρες προμηθευτές της Κροατίας είναι η Γερμανία, η Ιταλία, η Σλοβενία, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Ολλανδία και η Πολωνία, τα δε κυριότερα προϊόντα που εισάγει είναι: Καύσιμα, εξοπλισμοί, αυτοκίνητα και μηχανήματα. Οι σημαντικότερες χώρες πελάτες της Κροατίας είναι η Ιταλία, η Σλοβενία, Γερμανία, η Β & Ερζεγοβίνη, η Αυστρία και η Σερβία τα δε κυριότερα προϊόντα που εξάγει είναι υδρογονάνθρακες φαρμακευτικά προϊόντα, ηλεκτρική ενέργεια, ξυλεία και προϊόντα ξύλου.
Οι ξένες επενδύσεις στην Κροατία έχουν ειδικό βάρος στην κροατική οικονομία αφού αποτελούν το 30% των συνολικών επενδύσεων στη χώρα και συνεισφέρουν κατά 49% στις εξαγωγές της. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) 2017, η Κροατία κατατάσσεται στην 77η θέση στον Δείκτη Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας και στην 43η θέση μεταξύ 190 χωρών στον οδηγό της Παγκόσμιας Τράπεζας 2017 Doing Business, τρεις θέσεις χαμηλότερα από την προηγούμενη αξιολόγηση. Τα αρνητικά σημεία που καταγράφονται είναι η διαφθορά, το αναποτελεσματικό δικαστικό σύστημα και η υψηλή φορολόγηση ενώ στα θετικά οι υποδομές υψηλής ποιότητας και το υψηλό τουριστικό δυναμικό.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κροατία ανήλθαν σε 610,30 εκατ. Ευρώ το τρίτο τρίμηνο του 2017. Από το 2000 έως το 2017 οι Α.Χ. Ε στην Κροατία ανήρχοντο κατά μέσο όρο σε 404,36 εκατ. Ευρώ ετησίως. Το υψηλότερο επίπεδο σημειώθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2014 με 2058,70 εκατ. Ευρώ και το χαμηλότερο επίπεδα με -480,50 εκατ. ευρώ το τέταρτο τρίμηνο του 2015. Το stock των ΑΞΕ στην Κροατία το 2017 ανήλθε σε 43.25 δις $ ΗΠΑ έναντι 41.63 δις $ ΗΠΑ το 2016.
Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων αναμένεται να ενισχύσει την σταθεροποίηση της κροατικής οικονομίας. Η χώρα έχει στη διάθεσή της 10,6 δις Ευρώ από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία για την περίοδο 2014-2020, ποσό που αντιστοιχεί στο 2% του ΑΕΠ ετησίως, με ποσοστά χρηματοδότησης που φθάνουν και το 85%.
Η κυβέρνηση συνασπισμού που προέκυψε μετά την κοινοβουλευτική κρίση το καλοκαίρι του 2017, έχει δημοσίως τονίσει ότι θα προωθήσει παράλληλα και επενδύσεις στον αγροτικό και μεταποιητικό τομέα καθώς και μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη μείωση της ανεργίας.
Παρότι η Κροατία θεωρείται χώρα σχετικά υψηλού οικονομικού κινδύνου, κατόρθωσε να διατηρεί την χρηματοδότησή της από τις αγορές με ανεκτά επιτόκια και απέφυγε την υπαγωγή της στο ΔΝΤ για εξισορρόπηση του ισοζυγίου πληρωμών, το οποίο και το 2017 θα είναι πλεονασματικό. Η οικονομία της σύμφωνα με την ΕΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς, εξακολουθεί να παραμένει ευάλωτη λόγω δομικών χαρακτηριστικών, όπως η δημογραφική μείωση, η υψηλή ανεργία, η χαμηλή παραγωγικότητα, το βάρος του δημοσίου χρέους, η παραοικονομία, η αύξηση των επιτοκίων, η μη ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και η μεγάλη εξάρτηση της οικονομίας από τον τουριστικό τομέα. Πέραν αυτών η υπόθεση της αναδιάρθρωσης των χρεών του ομίλου τροφίμων και λιανικής AGROKOR δημιουργούν πολιτικούς αλλά και οικονομικούς κινδύνους για το 2018 κυρίως λόγω διαγραφής χρεών προς τους πιστωτές, αλλά και πιθανών απολύσεων. (Ο όμιλος απασχολούσε στην Κροατία περίπου 60.000 υπαλλήλους κατά το 2016). Είναι επίσης πιθανή η αύξηση της φορολογίας λόγω του κόστους αυτής της αναδιάρθρωσης που την έχει επωμισθεί με ειδικό νόμο το Κράτος.
Διμερείς Οικονομικές Σχέσεις:
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Κροατίας, οι εξαγωγές της Κροατίας προς την Ελλάδα για το πρώτο 10μηνο του 2017 ανήλθαν σε 41 εκ. Ευρώ ενώ οι Ελληνικές εξαγωγές στην Κροατία ανήλθαν σε 67 εκ. Ευρώ παρουσιάζοντας ένα πλεόνασμα για την χώρα μας ύψους 26 εκ. Ευρώ.
Τα κυριότερα προϊόντα που εισάγει η Ελλάδα από την Κροατία είναι: Ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, Λάδια από πετρέλαιο, Κολάν, Δίχτυα με δεμένους κόμπους, Χρώματα επίχρισης & Βερνίκια, Συχνοδοαμορφωμένες φέρουσες ήχου, Στηθόδεσμοι-ζώνες-κορσέδες, Απορρίμματα & Θραύσματα, κοστούμια-ταγέρ κ.ά.
Τα κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας προς Κροατία είναι: Φύλλα & λεπτές ταινίες από Αργίλιο, Λάδια από Πετρέλαιο &Ασφαλτούχα Ορυκτά, Υποδήματα με εξωτ. πέλματα από Καουτσούκ, Κουστούμια-Ταγέρ, Υφάσματα μη υφασμένα, Νήματα από Συνθετικές Ίνες, Φάρμακα, Ψάρια Ζωντανά, Πολυμερή του Αιθυλενίου, Βερίκοκα, Κεράσια, Εσπεριδοειδή, Πεπόνια, Ψυγεία, Σωλήνες από Χαλκό, Χαρτί Καθαριότητας κ.α.
Μνημόνιο συνεργασίας αναμένεται να υπογραφεί εντός του έτους μεταξύ ΕΒΕΑ και Κροατικού Οικονομικού Επιμελητηρίου.
Στην Κροατία δραστηριοποιούνται 11 ελληνικές επιχειρήσεις μεταξύ των οποίων τις μεγαλύτερες επενδύσεις έχουν πραγματοποιήσει η MIG και η DOLPHIN CAPITAL INVESTORS Ltd. σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις κυρίως ενώ παρουσία έχουν επίσης οι εταιρείες ALUMIL, ALUMINCO, MARINA-ΛΑΛΙΖΑΣ (ναυτιλιακά είδη), CHIPITA κ.α.